RAID Tabanlı Veri Depolama
Sistemleri ve Veri Kurtarma Çözümlerimiz
Ülkemizde
Server (sunucu, ana bilgisayar) kullanımı gittikçe artmaktadır. Orta ve
büyük ölçekli Server sistemlerinde ağırlıklı olarak RAID5 tabanlı veri
depolama sistemleri kullanılmaktadır. Birden fazla disk ile oluşturulan RAID
sistemleri güvenlik, performans ve tek parça toplam disk alanı konularında
tek diskli sistemlere göre avantajlar sağlamaktadır.
Servisimizde tüm RAID yapılarına ve RAID hasar tiplerine yönelik veri
kurtarma çalışmaları yapılmaktadır. Disklerde fiziksel hasar olmaması
durumunda, RAID sistemini oluşturan disklerin fiziksel içeriğinin imaj
dosyaları şeklinde servisimize gönderilmesi bile yeterlidir.
Uzmanlarımız herhangi bir bilgi verilmemesi durumunda bile disklerdeki
RAID tipini, disk sırasını, parite türünü, blok sektör sayısını (stripe
size) ve blok yerleşim yapısını çözümleyebilmektedir. Unix, Linux ve
Solaris sistemlerde disk imajları 'dd image' programı ile Windows
sistemlerde ise 'Ghost, disk to file' imaj işlemi ile alınabilir. Farklı
programlar ile imaj alınıp gönderilmesinde de bizim için bir
sakınca yoktur.
Kısmi yada tüm
fiziksel hasarlarda disklerin servisimize gönderilmesi gerekir. Çoğu
Server üzerinde en az bir Hot-swap modül bulunmakta ve diskler kızaklı
aparatlarla kolaylıkla bu modüle takılıp çıkarılabilmektedirler. Bu
nedenle konunun uzmanı olmayan bir kişi bile diskleri çıkarabilir ve
paketleyip gönderebilir. Kullanılan disk tipi (SCSI, SAS, SATA, IDE,
...) ve bağlantı şekli (SCSI 50-pin, 68-pin, 80-pin, SAS; SATA, IDE,
...) ne olursa olsun çoğu durumda sadece disklerin servisimize
gönderilmesi yeterlidir. Server yada RAID kartının servisimize
gönderilmesi şart değildir. Servisimizde her türlü kontrol kartı,
bağlantı aparatı ve dönüştürücü mevcuttur.
Server ve
aksamının servisimize gönderilmesi yada getirilmesi durumunda analiz ve
kurtarma işlemleri bazen daha hızlı yapılabilmektedir. Bu nedenle
taşınabilir durumdaki Server sistemlerinde öncelikle bu seçeneğin
değerlendirilmelisinde yarar vardır.
Yaygın
kullanılan RAID sistemlerinin yapı ve özellikleri, avantaj ve
dezavantajları :
RAID -
0 :
Tek parça
toplam disk kapasitesi ve veri erişim performansı elde etmek için
kullanılan bir yapıdır. Güvenlik özelliği yoktur. Eşdeğer kapasite ve
hızdaki disklerle yapılır. 'Disk_sayısı x
bir_disk_kapasitesi' büyüklüğünde bir mantıksal disk elde edilir. Bir
diskin fiziksel olarak ortadan kalkması yada kısmen bozulması durumunda
RAID yapısı çöker ve işlemez hale gelir.
RAID -
1 :
Disk aynalama
sistemi olarak da bilinir. Eşdeğer kapasite ve hızdaki en az 2 disk ile
yapılır. Bire bir güvenlik sağlar. Yani aynı bilgi 2 diske birden
yazılır. Disklerden birinin bozulması durumunda sistem çalışmaya devam
eder ve takılan yeni disk veri içeriği açısından eş hale getirilir.
RAID -
5 : Bu sistem yazımızın başlangıcında da belirttiğimiz üzere en
yaygın kullanılan RAID sistemidir. Bu sistem eşdeğer kapasite ve hızda
en az 3 disk ile yapılır ve fiziksel bazda 1 disklik güvenlik sağlar.
Yani sistemdeki disklerden herhangi birinin fiziksel olarak ortadan
kalkması yada bozulması durumunda sistem çalışmaya devam eder ve yeni
disk eklenmesi sonrasında yeni diskte mevcut RAID sistemine uygun veri
yapısı otomatik olarak oluşturulur. Bu sistemde '(Disk_sayısı -1) x
bir_disk_kapasitesi' büyüklüğünde bir mantıksal disk elde edilir.
Yaygın karşılaşılan RAID sorunları
:
1) RAID kontrol kartındaki ayarların
silinmesi yada bozulması. Ayarların yeniden yapılması durumunda oluşan
mantıksal diskin içeriği tutarsız ise farklı bir RAID yapılandırması
seçilmiş demektir. Disk sırası, parite türü, blok büyüklüğü vs. farklı
olabilir.
2) RAID kartının bozulması. Bu durumda da
yeni RAID kartı eskisinden farklı düzenlemeler yapabilir.
3) RAID5 sisteminde 2 yada daha fazla
diskin bozulması yada devre dışı kalması.
4) RAID5 sisteminde tek diskin bozulmasına
rağmen sistemin çalışmaması.
5) RAID0 sisteminde disklerden birinde
yada bir kaçında bozulmalar olması.
6) RAID1 sisteminde disklerden ikisinde de
bozulmalar olması.
7) Eskisinden farklı RAID yapılandırmaları
yapılmış, aynı RAID türünde farklı parametrik düzenlemeler yapılmış,
kısmen üzerine yazılmış vb. durumlarda eski haldeki verilerin
kurtarılması.
Firmamız yukarıda maddeler halinde
anlatılan durumlara yönelik kapsamlı çalışmalara ve çözümlere sahiptir.
Farklı RAID sorunlarında ve bozulmalarında da firmamızın çözüm üretmesi
mümkün olacaktır. Çünkü RAID yapılarının çözümlenmesi ve kurtarılmasına
yönelik uzmanlarımız ileri seviye yazılımlar geliştirmiştir ve bu
yazılımlar yeni hasar türlerine yönelik ek düzenleme ve geliştirmelere
açıktır.
Server bilgisayarlar ve RAID sistemlerdeki
hasarlar ve veri kayıpları ile ilgili servisimiz yoğun bir şekilde
aranmaktadır. Ancak arayan kişiler-firmalar genellikle diğer seçenekleri
(Server servisi, anlaşmalı firma, kendi şehrindeki veri kurtarma (!)
firmaları, ...) denedikten sonra servisimize gelmektedir. Gerçekte konu
ile direk ilgisi olmayan bu kişi yada firmalar genellikle hasarın
artmasına yada veri kaybının daha büyük boyutlara taşınmasına neden
olmaktadırlar. Bu ve benzeri nedenlerle, son 1 yıl içerisinde
servisimize gelmiş ve çözüm üretilmiş RAID tabanlı olayların
bazılarını sitemize ekleme kararı aldık. Servisimize 2005 yılında 47,
2006 yılında 73, 2007 yılında 78 adet Server ve/veya RAID tabanlı veri
kaybı başvurusu olmuş ve bunların çoğuna tam çözüm üretilmiştir. Aşağıda
listeleyeceğimiz örnek olay ve veri kurtarma çalışmalarının benzer
durumlar için doğru işlem ve doğru tercih noktasında fayda sağlayacağını
umuyoruz.
Örnek Olay - 01 :
Ortam ve İşlem Bilgileri :
Tarih 22/09/2005. Müşteri ili - İSTANBUL. DELL marka server (server
kargo ile geldi). 4 adet 73GB SCSI disk. Tek kanalda 4 disk RAID-5 (en
son çalışır haldeki duruma ait verilen bilgiye göre). İşletim Sistemi,
Windows 2003 Server. Dosya Sistemi, NTFS. RAID kartı üzerinde RAID
konfigürasyon bilgisi yok. İstenen bilgi, web portala ait SQL veritabanı
dosyaları.
Olayın Hikayesi :
Disklerden birine ait led Kırmızı, bir diğerine ait led ise Sarı
yanıyor, diğer ikisi Yeşil. Server servisimize gelmeden önce birkaç
firma üzerinde kurtarma (!) çalışmaları yapmış. Birkaç farklı RAID
konfigürasyonu yapılmış ve kaldırılmış. Otomatik veri kurtarma
programları ile taramalar yapılmış. Bu sistemden verilerin
kurtarılmasının imkansız olduğu söylenmiş. Yurt dışına gönderilmesi
durumunda belki bir şansı olabileceği söylenmiş.
Servisimizdeki Kurtarma Süreci :
Disklerin fiziksel durumu tespit edildi. 1 disk fiziksel olarak
erişilemez durumda. 1 diskte yüzey hasarı var. 2 disk fiziksel olarak
sağlam. Erişilebilir durumdaki 3 diskin herbirinin ilk 40.000 sektörü
00h. Yüzey hasarlı disk en iyi durum itibari ile fiziksel olarak okundu.
RAID tipi, blok (şerit) büyüklüğü, Parite türü ve veri bloğu yazma şekli
belirlendi. Disklerin sırasının gelişigüzel değiştirildiği tespit edildi
ve doğru disk sırası belirlendi. Orijinal haldeki yapının RAID-5, 128
sektör, Ters Parite ve Karma blok yazma şeklinde olduğu tespit edildi.
Geliştirmiş olduğumuz özel RAID çözümleme yazılımımız ile mantıksal
sürücü çalışır haldeki 3 diskten RAW (mantıksal sektör dizisi) olarak
elde edildi. Disk bölümleme yapısı tespit edildi (tek bölüm NTFS) ve
yapı (PT ve Boot parametreleri) elden girildi. Dosya sistemi hasarları
giderildi ve istenen SQL veritabanı dosyalarına ulaşıldı. Yüzey hasarlı
diskteki hasarlı bölgenin istenen dosyalara denk gelmediği tespit
edildi. Geliştirmiş olduğumuz özel SQL veri tabanı test yazılmımız ile
SQL dosyalar test edildi ve hata olmadığı tespit edildi. Server ve
kurtarılan veriler teslim edildi.
Sonuç : %100 , işlem
süresi 4 gün.
Örnek Olay - 02 :
Ortam ve İşlem Bilgileri : Tarih 11/12/2005.
Müşteri ili - İSTANBUL. IBM marka Server. 3 adet 36GB SCSI disk.
Diskler elden getirildi. Tek kanalda 3 disk RAID-5 (en son çalışır
haldeki duruma ait verilen bilgiye göre). İşletim Sistemi, Windows
2003 Server. Dosya Sistemi, NTFS. Anakart yanmış, RAID
kartı onboard, RAID konfigürasyon bilgisi yok. İstenen bilgi, Belge
ve e-posta.
Olayın Hikayesi : Server anakartı elektrik sorunu
nedeniyle tamir edilemez şekilde yanmış. RAID kartı onboard olunca o
da yanmış. Anakart eski olduğu için aynısı temin edilememiş. Birkaç
firma disklere bakmış, ancak Server'dan sorumlu bilgi işlem
sorumlusu olayı riske atmamak için önce müdahale edecek şahısları
dinlemiş. Yapılan yorumlar mantıklı gelemeyince arayışa girmiş ve
firmamızı bulmuş.
Servisimizdeki Kurtarma Süreci : Disklerin fiziksel
durumu tespit edildi. Disklerin 3'ü de fiziksel olarak sağlam. RAID
tipi, blok (şerit) büyüklüğü, Parite türü ve veri bloğu yazma şekli
belirlendi. Orijinal haldeki yapının RAID-5, 128 sektör, Düz Parite
ve Düz blok yazma şeklinde olduğu tespit edildi. Geliştirmiş
olduğumuz özel RAID çözümleme yazılımımız ile mantıksal sürücü RAW
(mantıksal sektör dizisi) olarak elde edildi. Disklerde herhangi bir
değişiklik yapılmadığı için disk bölümlerine direk erişildi. Diskler
ve kurtarılan veriler teslim edildi.
Sonuç : %100, işlem süresi 1 gün.
Örnek Olay - 03 :
Ortam ve İşlem Bilgileri :
Tarih 15/03/2006. Müşteri ili - İSTANBUL. IBM marka server (disklere
ait imaj dosyaları elden getirildi). 4 adet 36GB SCSI disk (Linux DD
IMG). Tek kanalda 4 disk RAID-5 (en son çalışır haldeki duruma ait
verilen bilgiye göre). İşletim Sistemi, LINUX. Dosya Sistemi,
Reiser2 FS. İstenen bilgi, MySQL veritabanı dosyaları ve web portalı.
Olayın Hikayesi :
Disklerden ikisine aid ledler Sarı yanmış. RAID konfigürasyon
bilgisi kaldırılmış. Server servisimize gelmeden önce birkaç firma
üzerinde kurtarma (!) çalışmaları yapmış. Birkaç farklı RAID
konfigürasyonu oluşturulmuş ve kaldırılmış. Otomatik veri kurtarma
programları ile taramalar yapılmış. Bu sistemden verilerin
kurtarılmasının imkansız olduğu söylenmiş.
Servisimizdeki Kurtarma Süreci
: İmaj dosyaları test edildi ve doğru oldukları tespit
edildi. İmaj dosyalarından RAID analizine yönelik fiziksel sektör
yapısı oluşturuldu. RAID tipi, blok (şerit) büyüklüğü, Parite türü
ve veri bloğu yazma şekli belirlendi. Orijinal haldeki yapının RAID-5,
64 sektör, Ters Parite ve Düz blok yazma şeklinde olduğu tespit
edildi. Geliştirmiş olduğumuz özel RAID çözümleme yazılımımız ile
mantıksal sürücü imaj dosyalarından RAW olarak elde edildi. Yapılan
bilinçsiz kurtarma çalışmaları nedeniyle disk başlangıcındaki özel
sektörlerin ve ilk bölüme ait başlangıç bölümünün sıfırlandığı
tespit edildi. Mantıksal sürücü bölümleme yapısı tespit edilidi.
Bölümleme yapısının "Boot + 4xRaiser2 FS + Swap" şeklinde olduğu
tespit edildi. Bölüm yapısı oluşturuldu. Dosya sistemi hasarları
giderildi. Disk bölümlerine ve verilere erişim sağlandı. Veriler
test edildi ve teslim edildi.
Sonuç : %100, işlem
süresi 4 gün.
Örnek Olay - 04 :
Ortam ve İşlem
Bilgileri : Tarih 09/06/2006. Müşteri ili -
İZMİR. DELL marka server (disklere ait imaj
dosyaları gönderildi). 6 adet 73GB SCSI disk (imaj). En son
çalışır haldeki duruma ait verilen bilgiye göre 6 disk
RAID-5 yapısındaymış. Ancak, servisimizde disklerin 2'sinin
RAID-1, 4'ünün ise RAID-5 olduğu tespit edildi. İşletim
Sistemi, Windows 2003 Server. Dosya Sistemi, NTFS. İstenen
bilgi, LBS GOLD2 SQL veritabanı dosyaları, Ofis belgeleri ve
Acad projeleri.
Olayın Hikayesi :
RAID konfigürasyon bilgisi silinmiş. Birkaç firma Server
üzerinde kurtarma (!) çalışmaları yapmış. 6 disk için RAID-5
konfigürasyonu oluşturulmuş ve kaldırılmış. Muhtelif bölüm
düzenlemeleri yapılmış. Otomatik veri kurtarma programları
ile taramalar yapılmış. Bu sistemden verilerin
kurtarılmasının imkansız olduğu söylenmiş.
Servisimizdeki
Kurtarma Süreci : İmaj dosyaları test edildi ve
doğru oldukları tespit edildi. İmaj dosyalarından RAID
analizine yönelik fiziksel sektör yapısı oluşturuldu. RAID
tipi, blok (şerit) büyüklüğü, Parite türü ve veri bloğu
yazma şekli belirlendi. Orijinal haldeki yapının birinci
kanalda 2 disk RAID-1, ikinci kanalada 4 disk RAID-5, 128
sektör, Ters Parite ve Karma blok yazma şeklinde olduğu
tespit edildi. Disklerin yerlerinin gelişigüzel
değiştirildiği tespit edildi. Geliştirmiş olduğumuz özel
RAID çözümleme yazılımımız ile mantıksal sürücü RAW olarak
elde edildi. Yapılan bilinçsiz kurtarma çalışmaları
nedeniyle disk başlangıcındaki özel sektörlerin ve ilk
bölüme ait başlangıç bölümünün sıfırlandığı tespit edildi.
Mantıksal sürücü bölümleme yapısı tespit edilidi. Bölümleme
yapısının RAID-1 ve RAID-5 kanallarında birer bölüm NTFS
şeklinde olduğu tespit edildi. Bölüm yapısı oluşturuldu.
Dosya sistemi hasarları giderildi. Disk bölümlerine ve
verilere erişim sağlandı. Veriler test edildi ve teslim
edildi.
Sonuç : %100,
işlem süresi 3 gün.
Örnek Olay - 05 :
Servisimizde en karmaşık RAID
tabanlı veri kayıplarına yönelik çözümler sunulmaktadır.
Şöyle bir senaryo düşünelim.
Tüm diskler aynı kapasitede olacak şekilde biri 4 diskli
diğeri 3 diskli ve RAID tabanlı 2 Server'daki diskleri ele
alalım. Bu sistemler bir kaç yıldır kullanılıyor olsun.
İçlerinde de değişik veri tabanları bulunsun. 3 diskli
sistem RAID-0, 4 diskli sistem RAID-5 olsun. 4 diskli
sistemdeki disklerden birin çıkarılsın. Kalan 6 disk ise
gelişigüzel karıştırılsın ve 2 Server üzerinde üçer diskli
RAID-5 yapısı oluşturulsun. Sistemler yapılandırılsın ve
birine Windows diğerine ise Linux sistem kurulsun. Tüm bu
işlemlerden sonra bu 6 diskin fiziksel imajı sıra
gözetilmeden alınsın ve servisimize toplam kapasiteye sahip
bir disk üzerinde (1.img, 2.img, ... 6.img) gönderilsin.
Bize eski durum ve yapılan
işlemler ile ilgili hiçbir bilgi verilmemesi durumunda bile
disklerdeki yeni ve eski RAID yapılarını çözümleyebilir ve
veri tabanlarını kurtarabiliriz. Anlatmaya çalıştığımız
tablodan bir kısmı da fiziksel hasarlı olacak şekilde daha
karmaşık pek çok olaya servisimizde çözüm üretilmiştir.
|